ස්ත්රී ලිංගේන්ද්රය ආශ්රීතව පවතින යම් යම් රෝගාබාධයන්ට වෛද්ය උපදෙස් ලබා ගැනීමට ඇති මැළිකම වගේම ලැජ්ජාව නිසාම බොහෝ ගැටලු ඒ හරහා නිර්මාණය වීමට අවකාශය තිබෙයි. එසේ නැත්නම් ඔබ නිවසේ දී අත් බෙහෙත් කිරීමට යාම තුළ තාවකාලික සුවයක් ලැබුව ද නැවත රෝගය මතුවීම හෝ දරුණු තත්ත්ව වගේම අතුරු ආබාධ ඒමට පුළුවනි. ඒ නිසාම මේ ගැන කතා කිරීමට සම්බන්ධ කරගත්තා, ආයුර්වේද වෛද්ය චේතිකා නාගහවත්ත රක්වාන ආයුර්වේද රෝහල.
යෝනී කණ්ඩු තත්ත්වය නැත්නම් යෝනී මාර්ගයේ ඇති වන තත්ත්වය බොහෝ කාන්තාවන් අතර සුලබව දැකිය හැකි තත්ත්වයකි. කාන්තාවන්ගේ යෝනී මාර්ගයේ පිටතින් ඇති සම මෙලෙස කැසීමට ලක්වීමට හා රෝගාබාධ නිසා වරින් වර ඇතිවීමට හැකි ගැටලුවකි. ඒ නිසා රෝග ලක්ෂණයක් ලෙස හැඳින්වීමට පුළුවනි.
මේ තත්ත්වය නොසලකා හැරීම මඟින් හෝ දිර්ඝකාලිනව පවතීනම් වෛද්ය උපදෙස් ලබා ගැනිම තුළ රෝගය සුවපත් කර ගැනීමට හැකියාව පවතියි. යෝනී මාර්ගයේ කැසීම් ඇති වීමට හේතු ලෙස සමේ රෝග ( දද හා Ec2ema) සොරයිසිස් වැනි සමහර රෝග ද යෝනී ප්රදේශය රතු පැහැ වීම, කැසීම ඇති කරයි. යෝනී මාර්ගයේ කැසීම ඇති වීමට තවත් පොදු තත්ත්වයක් වන්නේ Bacterial Vaginosis (BV) නම් තත්ත්වය හොඳ/නරක බැක්ටිරියා අතර අසමතුලිතතාවය මගින් මේ තත්ත්වය ඇති කිරීමට පුළුවනි. මේ තත්ත්වයේ දී සෑම විටම රෝග ලක්ෂණ මතු වූ විට ඒවායින් සාමාන්යයෙන් යෝනී කැසීම හා අසාමාන්ය දුර්ගන්ධ සුවඳක් ඇති වීමට පුළුවනි. විසර්ජනය සිහින් හා අඳුරු අලු සුදු පැහැවීමට පුළුවනි. සමහර වේලාවට පෙණ ස්භාවයක් ගනී. “ලිංගික බෝවන රෝග” අනාරක්ෂිත ලිංගික සංසර්ගයේ දී සම්ප්රේෂණය වන රෝග ගණනාවක් තිබීමට පුළුවනි. ඒ තුළින් යෝනී කැසීමට ඇති වන රෝග ලෙස ක්ලැමීඩීයා, ලිංගික ඉන්නන්, ගොනෝරියා, ලිංගික හර්පීස් ට්රයිකොමොනියාස් මේ තත්ත්වය තුළ දී කොළ හෝ කහ පැහැති යෝනී ශ්රාවය හා මුත්රා කිරිමේ දී වේදනාව වැනි අමතර රෝග ලක්ෂණ ඇති කරයි.
ආර්තභාවය (Menopause) ඇති වුණු හෝ දැනටමත් සිදුවෙමින් පවතින කාන්තාවන්ට යෝනී කැසීම අවධානම වැඩියි. මෙයට හේතුව අර්තවභාවයේ දී සිදුවන ඊස්ටජන් මට්ටම අඩු වී යෝනී වැහැරීමට හේතු වීමයි. මේ තත්ත්වයේ දී අධික වියළි ස්වභාවයක් ඇති කළ හැකි ශ්ලේෂ්මල තුනී කිරීමකි. ඒ සඳහා ප්රතිකාර නොගතහොත් වියළීම කැසීම, දැවිල්ල ඇතිවීමට පුළුවනි.
යෝනී මුඛ පිළිකා (Vulvar Cancer) කාන්තා ලිංගේන්ද්රයේ බාහිර කොටස එන මුඛය තුළ වර්ධනය වන පිළිකා වර්ගයකි. එය යෝනී මාර්ග අභ්යන්තර හා පිටත තොල් ක්ලිටරිස් හා යෝනී මාර්ග විවෘත වේ. මෙහි දී සෑම විටම රෝග ලක්ෂණ ඇති නොකරයි. කෙසේ වෙතත් රෝග ලක්ෂණ ඇති වු විට අසාමාන්ය රුධිර වහනය, කැසීම හෝ යෝනී ප්රදේශයේ වේදනාව ඇති විය හැකියි.
ඒ වගේම පණු රෝග, අක්රමවත් උපත් පාලන ක්රම, යෝනී භ්රංශ (යෝනී මාර්ගය පහත් වීම), ගුද භ්රංශ ( ගුද මාර්ගය පහත් වීම), ලිංගික හර්පිස්, ට්රයිකොමෝනියාස් මේ තත්ත්ව නිසා කොළ / කහ පැහැති යෝනී ශ්රාවය හා මුත්රා කිරිමේ දී වේදනාව වැනි අමතර රෝග ලක්ෂණ ඇති කරයි. සුද යාම නැතහොත් ශ්වේත ප්රදාහය නම් තත්ත්වය වත්මන් කාන්තාවන් අතර බහුලයි. මෙහි දී ඇති වන ප්රධාන රෝග ලක්ෂණයක් ලෙස යෝනී කණ්ඩු තත්ත්වය ඇතිවීමට පුළුවනි.
ඩිම්බ මෝචනය වීම, ගැබ් ගැනීම, ඔසප් චක්රය ඇරඹීම ආසන්න වන විට සාමාන්ය යෝනී මාර්ග ආශ්රීතව තෙත් වී ශ්රාවයක් ඒම සාමාන්ය තත්ත්වයකි. යෝනී මාර්ගයේ පිටවන ශ්රාවය ඇඳුම්වල ගෑවෙන සේ වැඩියෙන් ගලා ඒම වර්ණය වෙනස්ව ගන්ධයක් කැසීම ඇතිවේ නම් අසාමාන්ය තත්ත්වයකි.
සාමාන්යයෙන් නිරෝගී ලිංගේන්ද්රයක් තුළ ක්ෂුද්ර ජීවීන් ගෙන් නිසි සමතුලිතතාවය පවතියි. නමුත් එක් ක්ෂුද්ර ජීවී විශේෂයක් බහුල වශයෙන් වර්ධනය වන නිසා මේ ක්ෂුද්ර ජීවී ව්යාප්තිය සමබරතාව ගිලිහි දිලීර ආසාධන තත්ත්වයක් යෝනී මාර්ග ආශ්රීතව ඇති වි ප්රතිඵලයක් ලෙසට සුද යාම සිදු වෙයි. බැක්ටීරියා, වෛරස, දිලීර, පරපෝෂිත ආසාධන, ගර්භාෂ පිළිකා වැනි තත්ත්ව උදරයේ පහළ කොටසේ සිදු කල ශල්යකර්ම, උදර ප්රදේශයට සිදු කළ විකිරණ ප්රතිකාර, මහාන්ත්රයේ හෝ මුත්රා වාහිණි පද්ධති අසාමාන්ය විවෘත වීම් ද හේතුන් එකක් හෝ කිහිපයක් සුද යාමට බලපෑ හැකියි.
යිස්ට් ආසාධන යනු, ස්වභාවිකවම යෝනීය තුළ ඇති වන දිලීරයකි. එය සාමාන්යයෙන් ගැයලුකාරී ත්ත්වයක් ඇති නොකරයි. යෝනී මාර්ගයේ යීස්ට් වැඩීම නිසා කැසීම, දැවිල්ල, ගැටිති විසර්ජනය වැනි අපහසු රෝග ලක්ෂණ ඇති වීමට පුළුවනි.
ඒ වගේම වැරදි ආහාර රටා නිසා (උෂ්ණාධික ආහාර, රසකාරක, ක්ෂණික ආහාර පාන වැඩිපුර ලබා ගැනීම තුළ සිරුරේ උෂ්ණත්වය ඉහළය යාම.)
අපිරිසිදු බව හා සනීපාරක්ෂක පුරුදු පිළිබඳ අඩු අවදායන නිසා උද්ර: කාන්තා යෝනී මාර්ග හොඳින් පිරිසිදු කර වියළිව තබා නොගැනීම, අපිරිසිදු යට ඇඳුම් ප්රමිතිගත නොවු සිරුරට නොගැළපෙන සනීපාරක්ෂක තුවා භාවිතය ආසාත්මිකතා ඇති කරන ද්රව්ය වලට යෝනි මාර්ගය නිරාවරණය වීම උද්ර: සබන්/බුබුළු පෙණ කාරක/ කාන්තා ස්ප්රේ වර්ග/ උපත් පාලන උපාංග/රෙදි මෘදුකාංග/ විවිධ ක්රීම්/ විළවුන් වැනි දෑ භාවිතය.
ඒ වගේම දියවැඩියාව ඇත්නම් හෝ මුත්රා පහ කිරිමේ අපහසුකම් නිසා ද යෝනී මාර්ග කැසීම් හටගනි.
යෝනී කැසිම ආශ්රිත රෝග තත්ත්වයේ දී යෝනී කැසීම දින කිහිපයක් පවති නම් හෝ යෝනීය අවට තුවාල හෝ බිබිලි , ලිංගික අවයව වල වේදනා සංවේදිතාව, රතුවීම ඉදිමුම, මුත්රා පිටකිරීම අපහසුතා, අසාමාන්ය යෝනි ශ්රාව, ලිංගික සංසර්ග අතරතුර වේදනා වැනි තත්ත්ව වල දී වෛද්ය ප්රතිකාර වෙත යොමු විය යුතුයි.
ඒ වගේම සාමාන්ය ලෙස කැසීම/ශ්රාවය පවති නම් ඔබට මේ අත් බෙහෙත් භාවිත කළ හැක. ඖෂධ තැම්බු ජලය සේදීම හා ඖෂධ ජලයේ වාඩි වී සිටිම. ඒ සඳහා ඖෂධ ආටික්කා පොතු, නුග පොතු, බෝ පොතු, ගංසුරිය පොතු, මාදං පොතු, තැම්බු ඖෂධීය ජලය භාවිත කිරීම ප්රතිඵල දායකයි.
බාහිර ලේපය ලෙස සර්වවිෂාදි පිණ්ඩ තෙල් යෝග්යයි. ඒ වගේම රෝගී අවස්ථාවල දි මුත්රා නොයෑම තත්ත්වය පවතිනම් කැකිරි ගෙඩි පානය යෝග්යයි. මුත්රා ආසාධන තත්ත්වයට පණු ඖෂධ ලබා ගැනීම. සිරුරේ උෂ්ණත්වය අවම කර ගැනීමට හොඳින් ජල පානය, නෙල්ලි /රසකිඳ/ඉරමුසු/ත්රිපලා පානය, උක්, නෙල්ලි, කැකිරි, කොමඩු පළතුරු කෑම ගුණයි. නැවුම් පිරිසිදු එළවළු පළතුරු භාවිතය.
ලිංගාශ්රිත ප්රදේශ සේදිම සඳහා මඳ උණුසුම් ජලය හා මෘදු පිරිසිදු කාරක යොදා ගැනීම ඒ සඳහා සුවඳ සබන් දියර, බුබුළු භාවිතය අවම කළ යුතුයි. තෙතමනය රැඳවීම අවම කිරීම, කෘත්රීම නිෂ්පාදන, හොඳ සනීපාරක්ෂක ප්රමිතිගත තුවා භාවිතය ඔසප් දිනයන් හි. දිනපතා පුද්ගලික පිරිසිදු බව, නිවැරදි යහපත් ආහාර පාන ලබා ගැනීම තුළින් මෙවැනි රෝගයන්ගෙන් මිදීමට හැකියාව ලැබෙනු ඇත.